بازیابی اطلاعات یکی از کلیدی‌ترین و مهم‌ترین مفاهیم در دنیای دودویی و شبکه‌های کامپیوتری است. در واقع شما زمانی اهمیت آن را درک می‌کنید که درگیر موضوع ازدست‌رفتن اطلاعات شوید. در این حین برای این که بتوانید اطلاعاتی که به هر دلیل از کامپیوتر شما حذف شده است را بازگردانید، باید از نرم‌افزارهای ریکاوری استفاده کنید. البته که بازیابی اطلاعات با نرم‌افزارهای مختلف در محیط‌های مختلف و سیستم‌عامل‌ها تفاوت‌های بزرگی با هم دارد.
البته که دلایل مختلفی نیز سبب می‌شود اطلاعات شما از دست برود و صرفاً حذف توسط خودتان به‌صورت سهوی و عمدی نمی‌تواند عامل این موضوع باشد. به همین منوال دراین‌خصوص ممکن است وقتی اقدام به حذف ویروس باج‌افزار اطلاعات زیادی نیز از سیستم شما حذف شود که بخش مهمی از آن‌ها مفید است.
در مبحث حذف ویروس باج‌گیر، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که اطلاعات شما رمزنگاری می‌شوند. کسی که این نرم‌افزار مخرب را نوشته است از شما پول درخواست می‌کند یا در قبال این که این اطلاعات را به شما بازگرداند، اطلاعاتی نیز از شما می‌خواهد. امروزه بسیاری از مشاغل، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دولتی و خصوصی، ارگان‌ها و سازمان‌های نظامی، سیاسی و... توسط نرم‌افزارهای باج‌افزار تهدید می‌شوند. دراین‌خصوص لازم به ذکر است که موضوع ریکاوری اطلاعات اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. البته نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس به طور معمول توان مقابله با باج‌افزارهایی که به‌صورت دستی نوشته شده‌اند را ندارند. در نتیجه شما باید فکری به حال سیستم خود بکنید.
ممکن است در این وضعیت با نرم‌افزارهایی تحت عنوان ریکاوری باج‌افزار آشنا شوید. در این وضعیت باید با تعقل و دقت نظر رفتار کنید. استفاده از ابزارهای غیرکاربردی در بحث بازیابی اطلاعات می‌تواند مشکل شما را جدی‌تر کند. از طرفی یک موضوع مهم را نباشد فراموش کنید. همواره از اطلاعات خود بک‌آپ بگیرید و آن را در یک فضای ابری ذخیره کنید. در این صورت می‌توانید هر زمان که می‌خواهید دوباره به آن‌ها دسترسی داشته باشید. اگرچه آنتی‌ویروس‌ها در شرایط حاد عملکرد خاصی ندارند و صرفاً نام آنتی‌ویروس را یدک می‌کشند؛ اما بهتر است که شما سعی کنید حتماً یک نسخه قدرتمند و بروز از یکی از بهترین آنتی‌ویروس‌ها را نصب کنید. دکتر وب پیشنهاد ماست.
ریکاوری فایلهای ویروسی و حذف باج افزار ممکن است روی دسکتاپ، لپ‌تاپ، هارد اکسترنال، سرور،دیتابیس SQL ،دیتابیس ORACLE و... انجام شود. البته امروزه ماشین‌های مجازی نیز درگیر موضوع ویروس‌های تروجان، باج‌افزارها و ... شده‌اند. در موارد تخصصی نیاز است که یک تکنسین سیستم شما را بررسی کند. چون نوع ساختار و همین‌طور برنامه‌نویسی این باج‌افزارها با هم متفاوت است. گاهی شما باید قید اطلاعات خود را بزنید و سیستم را به‌صورت کامل از نوع بارگذاری کنید. اگر از داده‌های چندرسانه‌ای و فایلهای خود بک‌آپ داشته باشید مشکلتان کم‌تر است.
در بحث بازیابی اطلاعات توسط سیستم‌های نرم‌افزاری پیشرفته که سیستم در آن‌ها درگیر باج‌افزار شده است باید به چند موضوع دقت ویژه‌ای داشته باشید. اگر از شما پولی درخواست شد به‌هیچ‌عنوان آن را پرداخت نکنید، چون حتی ممکن است حساب بانکی شما نیز زیر نظر گرفته شده باشد و به‌راحتی هک شوید. پس از این موضوع ممکن است بعدازاین که پرداخت را انجام دادید سیستم شما آزاد نشود. بازیابی اطلاعات بعد از اجرای باج‌افزارها بسته به نوع کدنویسی و طراحی آن‌ها متفاوت است. این رمزگشایی تحت پلتفرم‌های مختلف نیز می‌تواند با حالت دیگر فرق داشته باشد.
حتی امروزه گوشی‌های موبایل نیز حاوی باج‌افزارهایی خطرناک می‌شوند که می‌تواند کل اطلاعات شخصی یک شخص را در اختیار بگیرد.
به‌هرحال در موضوع بازیابی اطلاعات شما باید فایلهای رمزنگاری شده سیستم خود را به‌هیچ‌عنوان دست‌کاری نکنید. همیشه یک پسورد سخت و پیچیده برای هر نوع سیستمی که از آن استفاده می‌کنید و اطلاعات روی آن ذخیره می‌کنید تعریف کرده. از طرفی فایل‌ها و داده‌های رمزگذاری شده سیستم خود را به‌هیچ‌عنوان حذف نکنید.
گاهی ممکن است روی سیستم شما در هنگام بوت و اجرا شدن سیستم‌عامل، دستور اسکن دیسک به طور خودکار اجرا شود که باید از آن جلوگیری کنید. به‌هیچ‌عنوان فایلهای عمومی و شخصی خود را روی سیستمی که به اینترنت وصل شده یا از آن استفاده عمومی می‌شود نگه‌داری نکنید. تا جایی که می‌توانید اطلاعات مهم خود را در یک سیستم جداگانه و هارد فیزیکی که به سرور وصل نمی‌شود نگه‌داری کنید.
روش‌های بازیابی اطلاعات نیز متفاوت است. اگر از موبایل‌ها استفاده می‌کنید باید بدانید که در صورت حذف کردن داده‌ها شانس زیادی برای ریکاوری اطلاعات ندارید. معمولاً هارد یا همان حافظه مکانیکی - فیزیکی که برای گوشی‌های موبایل در نظر گرفته می‌شود به شکلی است که شما را از دسترسی مجدد به داده‌هایی که حذف شده است منبع می‌کند.
این کار البته در ویندوز و مکینتاش قابل انجام است. می‌توانید به‌راحتی با نرم‌افزارهای قدرتمندی که قیمت زیادی هم ندارند و حتی به‌صورت رایگان هم دانلود و قابل نصب هستند، درصورتی‌که اطلاعات شما بیش از یک هفته است که حذف شده و یا این که روی هارد مجدداً اطلاعاتی را ثبت کرده‌اید، کمی پروسه ریکاوری سخت‌تر خواهد بود و تا 70 درصد این احتمال وجود دارد که اطلاعات شما باز نگردد.
ریکاوری باج‌افزار در واقعی که سیستم شما درگیر نرم‌افزارهای باج‌گیر قدرتمند شده باشد کمی سخت خواهد بود. اما گاهی هکرها از روش‌های قدیمی و اسکریپت‌های یک توسعه‌دهنده دیگر استفاده می‌کنند و می‌توان این نرم‌افزارها را به‌راحتی دور زد و اطلاعات حذف شده را نیز از سیستم ریکاوری کرد. اگر دچار مشکل شده‌اید و می‌خواهید اطلاعات خود را پس از اجرای باج‌افزارها ریکاوری کنید معمولاً با نرم‌افزارهای معمول که در اینترنت موجود است نمی‌توانید این کار را انجام دهید.